Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne z Tarczy 4.0

W Tarczy 4.0 wprowadzono nową procedurę restrukturyzacyjną, która ma za zadanie szybko i skutecznie przeprowadzić oddłużenie w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym w drodze wynegocjowanego z wierzycielami układu (dalej również jako „UPR”). Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne odwołuje się do znanego już z Prawa restrukturyzacyjnego postępowania o zatwierdzenie układu (dalej jako „PZU”) z istotnymi modyfikacjami zaczerpniętymi z ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (dalej jako „Tarcza 4.0”).

UPR ma w lwiej części charakter pozasądowy. Podobnie jak to ma miejsce w PZU, dłużnik z pomocą doradcy restrukturyzacyjnego przedstawia wierzycielom propozycje układowe, zbiera od nich głosy i dopiero na koniec występuje do sądu o zatwierdzenie przegłosowanego układu. UPR daje dłużnikom nowe przywileje, których nie znajdziemy w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Co niezwykle istotne w przypadku UPR nie ma znaczenia, czy stan zagrożenia niewypłacalnością albo niewypłacalność przedsiębiorcy powstały w czasie lub w związku z epidemią COVID-19. Z UPR może skorzystać każdy podmiot posiadający zdolność restrukturyzacyjną zgodnie z art. 4 Prawa restrukturyzacyjnego.

W szczególności z nowego UPR mogą skorzystać:

1. osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową,
2. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej,
3. wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem,
4. wspólnicy spółki partnerskiej.

Nowe UPR krok po kroku:

1) W pierwszej kolejności przedsiębiorca, który chce skorzystać z tej drogi restrukturyzacji musi zawrzeć umowę z doradcą restrukturyzacyjnym, który będzie realizował funkcję nadzorcy układu. W zakres umowy z doradcą restrukturyzacyjnym wchodzi przede wszystkim przygotowanie propozycji układowych, przeprowadzenie samodzielnego zbierania głosów oraz złożenie wniosku o zatwierdzenie układu.

2) Do dnia 30 czerwca 2021 r. podmiot, który zawarł umowę z doradcą restrukturyzacyjnym może obwieścić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu prowadzonego w oparciu o przepisy Prawa restrukturyzacyjnego ze zmianami wynikającymi z przepisów Tarczy 4.0. Obwieszczenie zawiera:

• imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę,
• miejsce zamieszkania lub siedzibę dłużnika,
• adres oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację dłużnika,
• oświadczenie o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu,
• imię i nazwisko nadzorcy układu albo nazwę spółki handlowej będącej nadzorcą układu oraz odpowiednio numer licencji nadzorcy układu albo numer spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• wskazanie dnia układowego.

Z dniem dokonania obwieszczenia następuje otwarcie postępowania. O dokonaniu obwieszczenia nadzorca układu zawiadamia właściwy sąd w terminie 3 dni od dnia obwieszczenia.

3) Podjęcie decyzji przez wierzycieli w toku postępowania przewidzianego w przepisach Tarczy 4.0. może przyjąć dwie formy: zbierania głosów na piśmie od wierzycieli (art. 212 Prawa restrukturyzacyjnego) bądź poprzez zgromadzenie wierzycieli zwołane przez nadzorcę układu, który jest przewodniczącym tego zgromadzenia. Ustawodawca dopuścił możliwość przeprowadzenia zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, przy czym obejmuje to transmisję zgromadzenia w czasie rzeczywistym, możliwość wypowiadania się przez wierzycieli w trakcie obrad zgromadzenia i oddanie głosu. Uchwała o przyjęciu układu zapada większością głosujących wierzycieli, mających co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.

4) Ostatnim etapem procedury jest złożenie przez dłużnika wniosku o zatwierdzenie układu do właściwego sądu. Przepisy Tarczy 4.0. przewidują, że jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu – postępowanie z mocy prawa umarza się. Na wniosek dłużnika, wierzyciela lub innej osoby mającej interes prawny sąd wyda postanowienie stwierdzające umorzenie postępowania z mocy prawa. Sąd wydaje postanowienie o zatwierdzenie układu w terminie 2 tygodni. Ustawodawca przewidział, że w terminie złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie zatwierdzenia układu, który wynosi 14 dni, lub w terminie 7 dni od dnia umorzenia postępowania po złożeniu wniosku o zatwierdzenie układu, dłużnik może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego (art. 328 Prawa restrukturyzacyjnego) lub uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości (art. 334 Prawa restrukturyzacyjnego).

Przedsiębiorca może przeprowadzić uproszczoną restrukturyzację tylko raz, do 30 czerwca 2021 roku.

Co zyskuje dłużnik?

Uproszczone postępowanie jest dla dłużnika korzystne ze względu na ochronę, którą otrzymuje, przed działaniami wierzycieli. Od dnia dokonania obwieszczenia o otwarciu postępowania do dnia jego zakończenia lub umorzenia dotychczasowe postępowania egzekucyjne przeciwko dłużnikowi zostają zawieszone, a nowe nie mogą być wszczęte. Co równie ważne, zawieszenie toczących się postępowań następuje z mocy prawa i nie wymaga od dłużnika żadnego dodatkowego działania. Kolejną korzyścią wynikającą z prowadzenia postępowania jest zakaz wypowiadania kluczowych umów zawartych z dłużnikiem, w tym umowy najmu, dzierżawy, leasingu czy kredytu, bez zezwolenia nadzorcy układu. Dzięki temu przedsiębiorca może być pewny, że nie zostanie pozbawiony siedziby swojego przedsiębiorstwa czy narzędzi potrzebnych mu do pracy. Układem będą mogły zostać objęte również wierzytelności zabezpieczone rzeczowo i to bez zgody wierzyciela (na przykład kredyty, których spłata jest zabezpieczona mieszkaniem dłużnika). W takiej sytuacji jednak propozycje układowe muszą przewidywać pełne zaspokojenie wierzyciela wraz z odsetkami wynikającymi z umowy. Dłużnika chroni też zakaz spełniania świadczeń wynikających z wierzytelności objętych układem. Oznacza to, że dłużnik nie może spełniać świadczeń, na przykład regulować zobowiązań wynikających z zawartych umów, które zostały objęte układem. Ma mu to pomóc i dać czas, aby ustabilizować swoją sytuację i pozwolić na dalsze funkcjonowanie na rynku.

Jak chroniony jest wierzyciel?

Wierzyciele dłużnika, który korzysta z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, są chronieni głównie przez ograniczenie działań, jakie dłużnik może podejmować samodzielnie. Na wszystkie działania dłużnika, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, dłużnik będzie musiał uzyskać zgodę nadzorcy restrukturyzacyjnego. Jeżeli dłużnik nie zastosuje się do tych nakazów, to:

• czynności, których dokona, będą z mocy prawa nieważne,
• sąd będzie mógł uchylić skutki otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (na przykład uchylić zawieszenie egzekucji), czego skutkiem będzie utrata ochrony przed wierzycielami.

Wierzyciele mają też prawo złożyć do sądu wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Będą musieli przy tym wykazać, że wszczęcie procedury jest krzywdzące dla ogółu wierzycieli. Jeśli sąd przyzna wierzycielom rację i uchyli skutki ochronne, zawarcie układu nadal będzie możliwe, lecz dłużnik nie będzie korzystał z ochrony przed wierzycielami. Wierzycielom przysługuje także roszczenie o naprawienie szkody, jeśli dłużnik dokonał obwieszczenia o otwarciu postępowania w złej wierze.

Najważniejsze kwestie

1. Uproszczone Postępowanie Restrukturyzacyjne będzie możliwe do przeprowadzenia tylko do końca czerwca 2021 roku.
2. Obwieszczenia o rozpoczęciu UPR każdy z uprawnionych może dokonać tylko raz.
3. Uproszczone Postępowanie Restrukturyzacyjne umarza się z mocy prawa, jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu.